Muzeum Narodowe w Krakowie
12 29 55 500
Historia
Muzeum Narodowe w Krakowie utworzone zostało w 1879 roku jako pierwsza narodowa instytucja muzealna Polaków pozbawionych własnego państwa i kraju, zawłaszczonego przez trzech zaborców.
Do końca I wojny światowej było jedynym wielkim, dostępnym dla publiczności muzeum na ziemiach polskich i do dziś pozostaje placówką o największej liczbie kolekcji, budynków i stałych galerii.
Zaczątkiem zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie był obraz Pochodnie Nerona, ofiarowany 7 października 1879 roku miastu Krakowowi przez autora, Henryka Siemiradzkiego, z myślą o utworzeniu w Sukiennicach galerii sztuki narodowej. W ciągu paru następnych dni napłynęły kolejne dary od artystów, potem od kolekcjonerów, a Rada Miejska specjalną uchwałą powołała do życia Muzeum.
O tym, jak wielka była potrzeba utworzenia takiej instytucji, świadczyć może fakt, że zbiory zaczęły się rozrastać bardzo szybko – ofiarowywano nie tylko całe znakomite kolekcje, lecz także budynki, tworząc coraz to nowe Oddziały muzealne.
Początkowo zbierano dzieła współczesnej sztuki polskiej, w mniejszej liczbie – obcej. Z czasem profil zbiorów ulegał zmianom: na początku XX wieku zaczęto gromadzić także wyroby rzemiosł artystycznych, numizmaty i militaria, zabytki archeologiczne i etnograficzne, wreszcie dokumenty i pamiątki historyczne, a także sztukę Dalekiego Wschodu. Planowano nawet utworzenie działu przyrodniczego.
Po latach różnych przekształceń odstąpiono od zajmowania się etnografią i przyrodą, a także archeologią słowiańską, pozostała tylko niewielka kolekcja zabytków sztuki starożytnej.
Kiedy po odzyskaniu niepodległości okazało się, że nie ma gdzie przechowywać i eksponować nagromadzonych zbiorów (liczyły już ponad 100 tysięcy obiektów), zaczęto pozyskiwać środki na budowę nowej siedziby Muzeum. W 1934 roku przystąpiono do budowy Nowego Gmachu według projektu, który był uznany za jedno z nowocześniejszych założeń muzealnych w ówczesnej Europie. Niestety, wybuch II wojny światowej spowodował, że realizacja nie została dokończona i budynek funkcjonował w formie niepełnej aż do 1970 roku. W roku następnym powrócono do rozbudowy gmachu, którą zakończono dopiero w roku 1990.
Jeszcze w 1950 roku do Muzeum Narodowego w Krakowie jako jego Oddział włączono Muzeum Książąt Czartoryskich wraz z Biblioteką i Archiwum (najstarsze prywatne muzeum udostępnione publiczności w 1801 roku w Puławach, a w 1876 przeniesione do Krakowa z Paryża, gdzie znalazło się po upadku powstania listopadowego). Odtąd Muzeum Narodowe zarządza zbiorami i budynkami Muzeum Książąt Czartoryskich, mimo że w 1991 roku przeszły one na własność Fundacji utworzonej przez spadkobiercę i przedstawiciela Rodu, Adama Karola Czartoryskiego.
Główną siedzibą Muzeum jest Gmach Główny przy alei 3 Maja, poza tym Muzeum posiada 10 oddziałów:
1.Gmach Główny – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Main Building
al. 3 Maja 1, 30-062 Kraków
Tel. 12 43 35 600
Główna siedziba Muzeum. Znajdują się tu trzy galerie stałe: Galeria "Broń i Barwa w Polsce" (uzbrojenie od wczesnego średniowiecza do II wojny światowej), Galeria Rzemiosła Artystycznego (kolekcja tkanin, złotnictwa, szkła, ceramiki, mebli, instrumentów oraz judaików) oraz Galeria Sztuki Polskiej XX wieku (największa polska wystawa rodzimej sztuki XX wieku – obrazów i rzeźb od okresu modernizmu aż po czasy współczesne).
2. Pałac Biskupa Erazma Ciołka – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Bishop Erazm Ciołek Palace ul. Kanonicza 17, 31-002 Kraków
Tel. 12 43 35 370
Gotycko-renesansowy budynek Muzeum, powstał na początku XVI wieku z fundacji biskupa płockiego Erazma Ciołka, kanonika krakowskiego i sekretarza króla Aleksnadra Jagiellończyka. Obecnie prezentowane są w nim dwie galerie stałe: "Sztuka Dawnej Polski. XII-XVIII wiek"oraz "Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej". W piwnicach mieści się kolekcja studyjna rzeźby architektonicznej „Kraków na wyciągnięcie ręki".
3.Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Gallery of 19th Century Polish Art in the Sukiennice
Rynek Główny 1-3, 31-042 Kraków Tel. 12 43 35 603
Jedna z największych w Polsce stałych wystaw XIX wiecznego polskiego malarstwa i rzeźby. W 1879 r. Sukiennice wybrane zostały na siedzibę powstającego Muzeum Narodowego, którego kolekcję zapoczątkował polski malarz Henryk Siemiradzki, ofiarując tworzącemu się muzeum swój obraz "Pochodnie Nerona". W Galerii znajdują się dzieła m.in. Piotra Michałowskiego, Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Chełmońskiego, Artura Grottgera. Po gruntownym remoncie i modernizacji Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach ponownie otwarto w 2010 roku. Z jednej strony Galeria wyraźnie nawiązuje do XIX – wiecznego wyglądu, z drugiej jest to już muzeum XXI wieku. W zabytkowym budynku powstały pomieszczenia, które pozwalają na interaktywny odbiór dział sztuki i wielowymiarowa edukację.
4. Dom Jana Matejki - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Jan Matejko House
Ul. Floriańska 41, 31-019 Kraków Tel. 12 43 35 963
W kamienicy, w której urodził się, mieszkał i tworzył słynny polski malarz Jan Matejko, mieści się najstarsze w Polsce muzeum biograficzne poświęcone życiu i działalności artysty. W swoich obrazach malarz odnosił się do największych wydarzeń z dziejów Polski. Muzeum od ponad 100 lat gromadzi zabytki związane z jego pracą artystyczną i pedagogiczną oraz pasją kolekcjonerską, prezentując obiekty związane z kulturą Polski, Europy oraz bliskiego i Dalekiego Wschodu.
5. Kamienica Szołayskich - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Szołayski House
Plac Szczepański 9, 31-011 Kraków Tel. 12 43 35 455
W Kamienicy, której nazwa wiąże się z jej Ofiarodawcami, od września 2012 r. przygotowano wystawę czasową "Zawsze Młoda. Polska Sztuka około 1900", prezentująca wybrany zestaw obrazów, grafik, rzeźb i rzemiosła przełomu wieków. Tutejsze ekspozycje są poświęcone m.in. najwybitniejszemu artyście tego czasu Stanisławowi Wyspiańskiemu oraz Feliksowi Jasieńskiemu, znakomitemu kolekcjonerowi, darczyńcy, znawcy i krytykowi sztuki. Na parterze znajdują się m.in. centrum informacji, sklep muzealny, kawiarnia oraz sala wielofunkcyjna. Oprócz ekspozycji stałych i czasowych w Oddziale organizowane są wykłady, koncerty, spektakle teatralne oraz zajęcia plastyczne dla dzieci i młodzieży.
6. Dom Józefa Mehoffera - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Józef Mehoffer House
ul. Krupnicza 26, 31-123 Kraków Tel. 12 43 35 180
Dom, w którym urodził się Stanisław Wyspiański w 1932 r. nabył Józef Mehoffer, malarz przełomu XIX i XX wieku, uczeń Jana Matejki. Artysta nadał budynkowi cechy rodzinnego pałacyku. W 1996 r. po niezbędnych pracach remontowych oraz konserwatorskich otwarto tutaj muzeum biograficzne Józefa Mehoffera. W pomieszczeniach prezentowane są m.in. autentyczne meble, biblioteka, materiały ikonograficzne, fotografie, pamiątki rodzinne oraz prace artysty. Udało się również odtworzyć Ogród Młodopolski projektowany przez Mehoffera.
7. Muzeum Emeryka Hutten Czapskiego - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Emeryk Hutten-Czapski Museum
Ul. Piłsudskiego 10-12, 30-509 Kraków Tel. 12 43 35 840
Muzeum mieści się w XIX wiecznym Pałacyku Czapskich i sąsiedniej Kamienicy Łozińskich. Obecnie mieści się w nim nowoczesne centrum ekspozycyjne, badawcze i edukacyjne poświęcone numizmatyce - publiczność może podziwiać najwspanialszą na świecie kolekcję monet, medali i banknotów polskich.
8. Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma" w Zakopanem - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Karol Szymanowski Museum in the Villa "Atma" in Zakopane
Ul. Kasprusie 19 Tel. 18 2020 040
Zbudowana w 1890 r. w stylu zakopiańskim willa była mieszkaniem Karola Szymanowskiego w latach 1930-1935. To jedyne w Polsce muzeum biograficzne tego wybitnego kompozytora.
Europeum – Ośrodek Kultury Europejskiej - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // EUROPEUM The European Culture Centre
Plac Sikorskiego 6, 31-115 Kraków
Ekspozycja obejmuje osiem wieków malarstwa i rzeźby europejskiej, od XII do XX wieku. W EUROPEUM prezentowane są m.in. obrazy: Paola Veneziano, Lorenza Lotto, Jana van Goyena, Nicolasa Maesa, Bernarda Strozziego, Domenica Fetiego, Alessandra Magnasco, Jeana-Xaviera Fabre'a, Maurice'a de Vlamincka oraz rzeźby Bertela Thorvaldsena, Antonia Canovy i Gustawa Vigelanda. W ekspozycji znajdą się również polonica: malarskie i rzeźbiarskie portrety
sławnych Polaków, wykonane przez artystów zachodnioeuropejskich. Na dziedzińcu dawnego
Spichlerza znajduje się Lapidarium, w którym prezentowane są wybrane fragmenty kamiennych
detali architektonicznych, pochodzących ze znanych zabytków Krakowa.
9.Muzeum Książąt Czartoryskich - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie
Oddział w remoncie.
Arsenał Muzeum Książąt Czartoryskich - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Princes Czartoryski Museum | The Arsenal ul. Pijarska 8, 31 - 015 Kraków
Galeria Sztuki Starożytnej.
Arsenał jest częścią Muzeum Książąt Czartoryskich – Oddziału MNK. Dziś prezentowane są w nim zabytki sztuki starożytnej: egipskiej, greckiej, etruskiej i rzymskiej, w tym. M.in. sarkofag z Egiptu z mumią młodej kobiety.
10. Biblioteka Książąt Czartoryskich - Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie // The Princes Czartoryski Library
ul. Świętego Marka 17, 31 - 018 Kraków tel. 12 37 05 420, 12 37 05 421
W Bibliotece przechowywany jest księgozbiór oraz Archiwum I zbiór rękopisów Czartoryskich. Kolekcja, nad którą opiekę sprawuje Muzeum Narodowe w Krakowie jest własnością Fundacji Książąt Czartoryskich. Tutaj także został czasowo umieszczony zbiór rękopisów MNK. Biblioteka udostępnia swoje zbiory na miejscu, w czytelni, wyłącznie do prowadzenia prac naukowo-badawczych.
